hoogvliet supermarkt

utrecht

Transformatie gemeentelijk monument

Hoogvliet Beheer BV heeft dit bijzondere gebouw aan de Steenovenweg in Utrecht-West aangekocht, om er na de verbouw en verduurzaming een Hoogvliet supermarkt te kunnen realiseren, met behoud van een kleinere bouwmarkt vestiging. Een prachtige aanwinst voor deze buurt in ontwikkeling.

Het karakteristieke, industriële gebouw werd omstreeks 1954 gebouwd als veilinggebouw voor bloemen en planten. Kenmerkend is de reeks van vijf aan elkaar gekoppelde langwerpige hallen met in het midden een hoog vierkant volume met plat dak waarin de voormalige tribunezaal van de veilig destijds was ondergebracht. Het gebouw bestaat uit een skelet van betonnen kolommen, liggers en gebogen betonnen schaaldaken met lichtstroken van glazen bouwstenen. De buitengevel heeft een invulling van metselwerk en enkele decoratieve motieven.

Het oorspronkelijke kantoorgedeelte aan de voorzijde is gesloopt waardoor alleen de industriehal bewaard is gebleven. De monumentale waarden zijn vooral gelegen in de constructie van de hal en de betonnen hoofddraagconstructie van kolommen en liggers, waarbij de lichtstraten dwars in de gebogen daken zijn geplaatst.

Het pand is van belang vanwege architectuurhistorische (constructie), cultuurhistorische (typologie) en door haar bijzondere ligging, ook van stedenbouwkundige waarde.

Na de transformatie zal het energielabel van F naar een indrukwekkende A+++++ gaan.

ornamenten

In de gevels zijn nog decoratieve motieven te vinden die het oorspronkelijke gebruik als veilinghal illustreren. Een voorbeeld daarvan is het ingestorte bloemmotief bij de hemelwaterafvoer. De voorgevel van de veilingzaal was oorspronkelijk versierd met een muurschildering van blad- en bloemmotieven uitgevoerd door kunstenaar Jan Boon. De schildering is met de diverse ver- en aanbouwen aan het pand helaas verloren gegaan. Daarom  wordt onderzocht of het kunstwerk in een alternatieve vorm alsnog kan worden teruggebracht.

Architectonische visie

De monumentale waarden van het gebouw zijn vooraf zorgvuldig in kaart gebracht. Hiermee kregen we een toetsbaar kader voor het formuleren van een architectonische visie op de opgave en konden voor de opdrachtgever tevens de ontwerpkeuzes duidelijk inzichtelijk worden gemaakt voor het realiseren van deze Hoogvliet supermarkt.

Behoud van monumentale waarden

Dat wat nog oorspronkelijk is in detail, casco en stedenbouwkundige betekenis wordt zoveel mogelijk geconserveerd en versterkt.

Betekenis versterken

In gebruik wordt aangesloten bij de gebouwstructuur. De open hal blijft ervaarbaar door de open winkelruimte en de constructie blijft hier in het zicht en afleesbaar. De centrale tribunehal krijgt extra betekenis als gezamenlijke entreehal en wordt het focuspunt van het voorplein. De gevel krijgt een monumentaal symmetrische opzet.

Eenheid van ontwerp terugbrengen

In het oorspronkelijke ontwerp lag sterk de nadruk op de voorgevel: een oplopende massa opbouw met een symmetrische opzet van hoofdvolume en aanbouwen. De latere toevoegingen worden gesloopt en de entree komt weer centraal in de gevel van het hoge volume van de tribunezaal te liggen.

Functie afleesbaar maken

Het huidige pand is te herkennen als bouwmarkt en winkel door diverse en overdadige signing maar na de verbouwing zal het gebouw zelf weer als belangrijkste signaal werken. De gevel krijgt een monumentaal symmetrische opzet. Daarbij wordt het hoogste volume weer het belangrijkste punt van het gebouw geaccentueerd met een hoge open entreepui. Hierachter zijn de ondersteunende functies ondergebracht.

Ontwerpkeuzes en uitdagingen

Elementen van essentieel belang

De betonconstructie en dakvorm blijven het beeld bepalen van het gebouw, (nieuwe) detaillering en afwerking zijn hier ondergeschikt en respectvol naar de oorspronkelijke architectuur.

Het meest rijke deel, het interieur van de tribunehal, is niet meer aanwezig. Daarom is hier gekozen voor een nieuwe expressie aan de buitenkant. Zodoende geven we een duidelijke betekenis aan dit bouwdeel en compenseren daarmee het ontbreken van de oorspronkelijke (kantoor)aanbouwen, die het gebouw een belangrijke uitdrukking gaven in de directe omgeving.

Elementen met een ondersteunende rol

De gevels zijn functioneel van opzet maar met enkele oorspronkelijke details zoals betonnen overstekken en HWA-vergaarbakken. Het behoud en restauratie van de gevel is hier een uitdaging. Het metselwerk is geschilderd en krijgt een nieuwe passende kleur zodat er een eenheid ontstaat tussen de nieuwe en oorspronkelijke metselwerkvlakken.

Indifferente of verstorende elementen

De latere gebouwtoevoegingen aan de voorzijde zullen worden gesloopt om weer het zicht op de Tribunehal terug te brengen. De Tribunehal zelf krijgt een entresol vloer waar personeelsruimtes kunnen worden ondergebracht.

Het voormalige veilinggebouw is van origine een vrijstaand gebouw. De latere uitbreiding van de expeditieruimte is niet in dezelfde vormentaal uitgevoerd en detoneerd. Daarom is hier, terugliggend t.o.v. de gevel, een nieuw functioneel bouwdeel ontworpen als intermediair. Het buurpand en de veilinghal komen hierdoor visueel weer los van elkaar te staan.